Info - Wörter mit sch: Unterschied zwischen den Versionen
NoSo (Diskussion | Beiträge) (Kapitel Englisch: Aktualisierte Tabellen eingefügt) |
NoSo (Diskussion | Beiträge) (Tabellen für nordische Sprachen aktualisiert) |
||
Zeile 52: | Zeile 52: | ||
==Wörterlisten== | ==Wörterlisten== | ||
===Althochdeutsche Wörter mit ''sc'' und ''sk''=== | ===Althochdeutsche Wörter mit ''sc'' und ''sk''=== | ||
In den folgenden Wörterlisten sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen von Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen aufgeführt. Zunächst wurden diese Wortschätze nach Wörtern mit ''sch'' analysiert. Damit Schüler*innen und Lehrer*innen die Wörter aus dem Grundwortschatzes ihres Bundeslandes leichter finden können wurden in den folgenden Tabellen Spalten mit der Markierung der einzelnen Wortschätze vorangestellt. So können die Tabellen leichter nach den verschiedenen Wortschätzen sortiert werden. | |||
Althochdeutsche Wörter mit s+c bzw. s+k veränderten sich um die Jahrtausendwende in s+ch. Vermutlich änderte sich die Aussprache hin zum Sch-Laut erst nach dem 13./14. Jahrhundert. | Althochdeutsche Wörter mit s+c bzw. s+k veränderten sich um die Jahrtausendwende in s+ch. Vermutlich änderte sich die Aussprache hin zum Sch-Laut erst nach dem 13./14. Jahrhundert. | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 40%; margin: auto;" | {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 40%; margin: auto;" | ||
|+Vergleich althochdeutsche und mittelhochdeutsche Schreibungen mit der heutigen Schreibung mit ''sch'' | |+Vergleich althochdeutsche und mittelhochdeutsche Schreibungen mit der heutigen Schreibung mit ''sch'' | ||
!style="background-color:#ff9966;width: | !style="width:5%" |MWS | ||
!style="background-color:#ffcc99;width: | !style="width:5%" |Bay | ||
!style="background-color:#ffff00;width: | !style="width:5%" |HH | ||
!style="width:5%" |NRW | |||
!style="background-color:#ff9966;width: 27%; text-align:center;"|'''ahd.''' | |||
!style="background-color:#ffcc99;width: 27%; text-align:center;"|'''mhd.''' | |||
!style="background-color:#ffff00;width: 26%; text-align:center;"|'''Hochdeutsch''' | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|busc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|busch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Busch Busch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|thiutisk | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|tiutsch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/deutsch deutsch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|fisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|visch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Fisch Fisch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|flasca | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vlasche | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Flasche Flasche] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|fleisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vleisch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Fleisch Fleisch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|frisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vrisch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/frisch frisch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|gascehan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|geschehen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/geschehen geschehen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|mennisco | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|mensche | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Mensch Mensch] | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|misken | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|mischen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/mischen mischen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00|rasch | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|nascōn | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|naschen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/naschen naschen] | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|reski, rasco | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|rasch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/rasch rasch] | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scāf | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schāf | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaf Schaf] | |||
|- | |||
| | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scal | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schall | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schall Schall] | |||
|- | |||
| | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scaltan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schalten | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schalten schalten] | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scarpf | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schar(p)f | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scharf scharf] | |||
|- | |||
| | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scato | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schate | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schatten Schatten] | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scouwōn | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schouwen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schauen schauen] | |||
|- | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scūvala | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schūvel | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaufel Schaufel] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scūm | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schūm, schoum | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaum Schaum] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skīnan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schīnen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scheinen scheinen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skenken | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schenken | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schenken schenken] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scāri | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schœr(e) | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schere Schere] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scurgina | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schiun(e) | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Scheune Scheune] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skioban | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schieben | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schieben schieben] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skif, skef | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schif, schef | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schiff Schiff] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skimpfen | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schimpfen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schimpfen schimpfen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skirm | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schirm, scherm | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schirm Schirm] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scōno | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schōne | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schon schon] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scōni | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schœn(e) | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schön schön] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scrīban | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schrīben | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreiben schreiben] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scrīan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schrī(e)n | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreien schreien] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scuo(h) | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schuo(ch) | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schuh Schuh] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scuola | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schuol(e) | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schule Schule] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|irscutilōn | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schütelen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schütteln schütteln] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|tasca | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|tasche | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Tasche Tasche] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ff9966;"|tisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|tisch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Tisch Tisch] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|wascan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|waschen | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/waschen waschen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|wisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|wisch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/wischen wischen] | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|wunsc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|wunsch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Wunsch Wunsch] | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ff9966;"|wunsc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|wunsch | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/wünschen wünschen] | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
===Deutsche Wörter mit ''sch'' in nordischen Sprachen=== | ===Deutsche Wörter mit ''sch'' in nordischen Sprachen=== | ||
Zeile 191: | Zeile 395: | ||
Hier einige Beispielwörter aus dem Modellwortschatz, die im althochdeutschen mit ''sk'' geschrieben bzw. gesprochen wurden. Bei diesen Wörtern ist in den nordgermanischen Sprachen häufig die Schreibung mit sk'' erhalten geblieben. | Hier einige Beispielwörter aus dem Modellwortschatz, die im althochdeutschen mit ''sk'' geschrieben bzw. gesprochen wurden. Bei diesen Wörtern ist in den nordgermanischen Sprachen häufig die Schreibung mit sk'' erhalten geblieben. | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 80%; margin: auto;" | |||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: | |||
|+Althochdeutsche Wörter mit ''sc'' in nordischen Sprachen | |+Althochdeutsche Wörter mit ''sc'' in nordischen Sprachen | ||
!style=" | !style="width:5%" |MWS | ||
!style="background-color:#ffff00;width: | !style="width:5%" |Bay | ||
!style="background-color:#ff9966;width: | !style="width:5%" |HH | ||
!style="background-color:#00ff66;width: | !style="width:5%" |NRW | ||
!style="background-color:#00ff99;width: | !style="background-color:#ffff00;width: 16%; text-align:center;"|'''Hochdeutsch''' | ||
!style="background-color:#00ffcc;width: | !style="background-color:#ff9966;width: 16%; text-align:center;"|'''ahd.''' | ||
!style="background-color:#00ff66;width: 16%; text-align:center;"|'''Dänisch''' | |||
!style="background-color:#00ff99;width: 16%; text-align:center;"|'''Schwedisch''' | |||
!style="background-color:#00ffcc;width: 16%; text-align:center;"|'''Norwegisch''' | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Busch Busch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|busc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|busk | |||
|style="background-color:#00ff99"|buske | |||
|style="background-color:#00ffcc"|busk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/deutsch deutsch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|thiutisk | ||
|style="background-color:#00ff66;"|tysk | |||
|style="background-color:#00ff99"|tysk | |||
|style="background-color:#00ffcc"|tysk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/falsch falsch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|(felsken) | ||
|style="background-color:#00ff66;"|falsk | |||
|style="background-color:#00ff99"|falsk | |||
|style="background-color:#00ffcc"|falsk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Fisch Fisch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|fisc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|fisk | |||
|style="background-color:#00ff99"|fisk | |||
|style="background-color:#00ffcc"|fisk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Flasche Flasche] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|flasca | ||
|style="background-color:#00ff66;"|flaske | |||
|style="background-color:#00ff99"|flaska | |||
|style="background-color:#00ffcc"|flaske | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/frisch frisch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|frisc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|frisk | |||
|style="background-color:#00ff99"|frisk | |||
|style="background-color:#00ffcc"|frisk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Mensch Mensch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|mennisco | ||
|style="background-color:#00ff66;"|menneske | |||
|style="background-color:#00ff99"|människa | |||
|style="background-color:#00ffcc"|menneske | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/naschen naschen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|nascōn | ||
|style="background-color:#00ff66;"|slikke | |||
|style="background-color:#00ff99"|äta | |||
|style="background-color:#00ffcc"|naske | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/rasch rasch] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|reski, rasco | ||
|style="background-color:#00ff66;"|rask | |||
|style="background-color:#00ff99"|rask | |||
|style="background-color:#00ffcc"|rask | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schaffen schaffen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skephen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skabe | |||
|style="background-color:#00ff99"|skapa | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skape | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schälen schälen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skelen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skrælle | |||
|style="background-color:#00ff99"|skal | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skrelle | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scharf scharf] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scarpf | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skarp | |||
|style="background-color:#00ff99"|skarp | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skarpf | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schauen schauen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scouwōn | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skue | |||
|style="background-color:#00ff99"|se | |||
|style="background-color:#00ffcc"|se | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaufel Schaufel] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scūvala | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skovl | |||
|style="background-color:#00ff99"|skyffel | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skovl | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaum Schaum] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scūm | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skum | |||
|style="background-color:#00ff99"|skum | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skum | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scheinen scheinen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skīnan | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skinne | |||
|style="background-color:#00ff99"|skina | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skinne | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schenken schenken] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skenken | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skænke | |||
|style="background-color:#00ff99"|skänka | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skjenke | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schieben schieben] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skioban | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skubbe | |||
|style="background-color:#00ff99"|skjuta | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skyve | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schief schief] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skief | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skæv | |||
|style="background-color:#00ff99"|skev | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skjev | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"|Schirm | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99;"| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schiff Schiff] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|skif, skef | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skib | |||
|style="background-color:#00ff99"|skepp | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skip | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schimpfen schimpfen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skimpfen | |||
|style="background-color:#00ff66;"|skælde ud | |||
|style="background-color:#00ff99"|skälla | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skjelle | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schirm Schirm] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skirm | |||
|style="background-color:#00ff66;"|skærm | |||
|style="background-color:#00ff99"|skärm | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skjerm | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schneiden schneiden] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|snīdan | |||
|style="background-color:#00ff66;"|skære | |||
|style="background-color:#00ff99"|skära | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skjære | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schön schön] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scōni | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skøn | |||
|style="background-color:#00ff99"|skön | |||
|style="background-color:#00ffcc"|vakker | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schrank Schrank] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scranc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skab | |||
|style="background-color:#00ff99"|skåp | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skap | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schreck Schreck] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scricken | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skræk | |||
|style="background-color:#00ff99"|skräck | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skrekk | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreiben schreiben] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scrīban | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skrive | |||
|style="background-color:#00ff99"|skriva | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skrive | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreien schreien] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scrīan | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skrige | |||
|style="background-color:#00ff99"|skrika | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skrike | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schrift Schrift] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scrift | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skrift | |||
|style="background-color:#00ff99"|skrift | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skrift | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schuh Schuh] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scuo(h) | ||
|style="background-color:#00ff66;"|sko | |||
|style="background-color:#00ff99"|sko | |||
|style="background-color:#00ffcc"|sko | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schule Schule] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|scuola | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skole | |||
|style="background-color:#00ff99"|skola | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skole | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Tasche Tasche] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|tasca | ||
|style="background-color:#00ff66;"|taske | |||
|style="background-color:#00ff99"|väska | |||
|style="background-color:#00ffcc"|veske | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/waschen waschen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|wascan | ||
|style="background-color:#00ff66;"|vaske | |||
|style="background-color:#00ff99"|vaska | |||
|style="background-color:#00ffcc"|vaske | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00;"| | | | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff66;"| | | | ||
|style="background-color:#00ff99 | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/wünschen wünschen] | ||
|style="background-color:#00ffcc | |style="background-color:#ff9966;"|wunsc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|ønske | |||
|style="background-color:#00ff99"|önska | |||
|style="background-color:#00ffcc"|ønske | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
In der folgenden Liste sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz mit ''sch'' aufgeführt | In der folgenden Liste sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen aus Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen mit ''sch'' aufgeführt. Diese Wörter sind erst später in den deutschen und nordischen Sprachraum gekommen sind. Diese wurden dort an die bestehende Schreibkonvention (sk) angepasst. | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | ||
|+An die nordische Schreibweise ''sk'' angepasste Wörter | |+An die nordische Schreibweise ''sk'' angepasste Wörter | ||
!style="background-color:#ffff00;width: 22%; text-align:center;"|'''Deutsch''' | |||
!style="background-color:#ffff00;width: 22%; text-align:center;"|''' | !style="background-color:#00ff66;width: 22%; text-align:center;"|'''Dänisch''' | ||
!style="background-color:#00ff66;width: 22%; text-align:center;"|''' | !style="background-color:#00ff99;width: 22%; text-align:center;"|'''Schwedisch''' | ||
!style="background-color:#00ff99;width: 22%; text-align:center;"|''' | !style="background-color:#00ffcc;width: 22%; text-align:center;"|'''Norwegisch''' | ||
!style="background-color:#00ffcc;width: 22%; text-align:center;"|''' | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/katholisch katholisch] | ||
|style="background-color:#00ff66;"|katolsk | |||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#00ff99"|katolsk | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#00ffcc"|katolsk | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Maschine Maschine] | ||
|style="background-color:#00ff66;"|maskine | |||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#00ff99"|maskin | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#00ffcc"|maskin | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Moschee Moschee] | ||
|style="background-color:#00ff66;"|moske | |||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#00ff99"|moské | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#00ffcc"|moské | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/rutschen rutschen] | ||
|glide | |||
|glida | |||
|style="background-color:#00ffcc"|skli | |||
|style="background-color:#00ffcc| | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scheuern scheuern] | ||
|style="background-color:#00ff66;"|skrubbe | |||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#00ff99"|skura | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#00ffcc"|skure | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
Alte Wörter, die im hochdeutschen mit ''schl'', ''schm'', ''schn'' und ''schw'' anfangen. Bei diesen Wörtern ist in den nordischen Sprachen ''sl, sm'' und ''sn'' erhalten. Die im hochdeutschen entwickelte Schreibung mit ''schw'' wird in den nordischen Sprachen zu ''sv''. Dies zeigt sich auch im Ländernamen von Schweden/schwedisch = Sverige/svenska. | Alte Wörter, die im hochdeutschen mit ''schl'', ''schm'', ''schn'' und ''schw'' anfangen. Bei diesen Wörtern ist in den nordischen Sprachen ''sl, sm'' und ''sn'' erhalten. Die im hochdeutschen entwickelte Schreibung mit ''schw'' wird in den nordischen Sprachen zu ''sv''. Dies zeigt sich auch im Ländernamen von Schweden/schwedisch = Sverige/svenska. | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: | {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 90%; margin: auto;" | ||
|+Wörter mit ''schl, schm, schn, schw'' in nordischen Sprachen mit ''sl, sm, sn, sw'' | |+Wörter mit ''schl, schm, schn, schw'' in nordischen Sprachen mit ''sl, sm, sn, sw'' | ||
!style=" | !style="width:5%" |MWS | ||
!style="background-color:#ffff00;width: | !style="width:5%" |Bay | ||
!style="background-color:#ff9966;width: | !style="width:5%" |HH | ||
!style="background-color:#ffcc99;width: | !style="width:5%" |NRW | ||
!style="background-color:#00ff66;width: | !style="background-color:#ffff00;width: 13%; text-align:center;"|'''Hochdeutsch''' | ||
!style="background-color:#00ff99;width: | !style="background-color:#ff9966;width: 13%; text-align:center;"|'''ahd.''' | ||
!style="background-color:#00ffcc;width: | !style="background-color:#ffcc99;width: 15%; text-align:center;"|'''mhd.''' | ||
!style="background-color:#00ff66;width: 13%; text-align:center;"|'''Dänisch''' | |||
!style="background-color:#00ff99;width: 13%; text-align:center;"|'''Schwedisch''' | |||
!style="background-color:#00ffcc;width: 13%; text-align:center;"|'''Norwegisch''' | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schlagen schlagen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|slahan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|slahen | |||
|style="background-color:#00ff66;"|slå | |||
|style="background-color:#00ff99"|slå | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slå | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schlank schlank] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"| | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|slanc | ||
|style="background-color:#00ff66;"|slank | |||
|style="background-color:#00ff99"|slank | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slank | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schlau schlau] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|(nd. slū) | |||
|style="background-color:#00ff66;"|snu | |||
|style="background-color:#00ff99"|slug | |||
|style="background-color:#00ffcc"|lur | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schleichen schleichen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|slīXan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|slīchen | |||
|style="background-color:#00ff66;"|snige | |||
|style="background-color:#00ff99"|smyga | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snik | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schleier Schleier] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|sleiger, sloiger | |||
|style="background-color:#00ff66;"|slør | |||
|style="background-color:#00ff99"|slöja | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slør | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schleppen schleppen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|(nd. slēpen) | |||
|style="background-color:#00ff66;"|slæbe | |||
|style="background-color:#00ff99"|släpa | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slepe | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schleudern schleudern] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|(nd. slūder) | |||
|style="background-color:#00ff66;"|slynge | |||
|style="background-color:#00ff99"|slunga | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slenge | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schließen schließen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|sliozan | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|sliezen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|slutte | |||
|style="background-color:#00ff99"|sluta | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slutte | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99|( | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schlimm schlimm] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|slimb | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|slim(p) | ||
|style="background-color:#00ff66;"|slem | |||
|style="background-color:#00ff99"|svår | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slem | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schloss Schloss] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|slōz, sloz | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|slōz | ||
|style="background-color:#00ff66;"|slot | |||
|style="background-color:#00ff99"|slott | |||
|style="background-color:#00ffcc"|slott | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schlucken schlucken] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"| | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|sluken | ||
|style="background-color:#00ff66;"|synke | |||
|style="background-color:#00ff99"|sluka | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svelge | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schmecken schmecken] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|smecken | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|smecken | ||
|style="background-color:#00ff66;"|smager | |||
|style="background-color:#00ff99"|smaka | |||
|style="background-color:#00ffcc"|smaker | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schmeißen schmeißen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|smīzan | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|smīzen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|smide | |||
|style="background-color:#00ff99"|kasta | |||
|style="background-color:#00ffcc"|kaste | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schmieren schmieren] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|smirwen | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|smern | ||
|style="background-color:#00ff66;"|smøre | |||
|style="background-color:#00ff99"|smörja | |||
|style="background-color:#00ffcc"|smør | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schmutz Schmutz] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"| | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"| | ||
|style="background-color:#00ff66;"|snavs | |||
|style="background-color:#00ff99"|smuts | |||
|style="background-color:#00ffcc"|smuss | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schnappen schnappen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|snaben | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|snappen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|snappe | |||
|style="background-color:#00ff99"|snappa | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snappe | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schnee Schnee] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|snēo | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|snē | ||
|style="background-color:#00ff66;"|sne | |||
|style="background-color:#00ff99"|snö | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snø | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schnell schnell] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|snel | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|snel | ||
|style="background-color:#00ff66;"|hurtig | |||
|style="background-color:#00ff99"|snapp | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snar | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schnupfen schnupfen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"| | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|snupfen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|sniffer | |||
|style="background-color:#00ff99"|sniffar | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snuser | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schnur Schnur] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|snuor, snōr | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|snuor | ||
|style="background-color:#00ff66;"|snor | |||
|style="background-color:#00ff99"|snöre | |||
|style="background-color:#00ffcc"|snor | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schwach schwach] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"| | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swach | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svag | |||
|style="background-color:#00ff99"|svag | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svak | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schwamm Schwamm] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swam | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swam | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svamp | |||
|style="background-color:#00ff99"|svamp | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svamp | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schwarz schwarz] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swarz | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swarz | ||
|style="background-color:#00ff66;"|sort | |||
|style="background-color:#00ff99"|svart | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svart | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schwein Schwein] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swin | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swīn | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svin | |||
|style="background-color:#00ff99"|svin | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svinge | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schwer schwer] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swāri | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swāre, swœre | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svær | |||
|style="background-color:#00ff99"|svår | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svær | |||
|- | |- | ||
| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schwimmen schwimmen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swimman | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|swimmen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svømme | |||
|style="background-color:#00ff99"|simma | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svømme | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#00ff66| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schwitzen schwitzen] | ||
|style="background-color:#00ff99| | |style="background-color:#ff9966;"|swizzen | ||
|style="background-color:#00ffcc| | |style="background-color:#ffcc99;"|switzen | ||
|style="background-color:#00ff66;"|svede | |||
|style="background-color:#00ff99"|svettas | |||
|style="background-color:#00ffcc"|svette | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
<div style="font-size: 0.9em"> | <div style="font-size: 0.9em"> | ||
Zeile 674: | Zeile 1.115: | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | ||
|+Vergleich der deutschen Wörter mit ''sch'' und der niederländischen Schreibung | |+Vergleich der deutschen Wörter mit ''sch'' und der niederländischen Schreibung | ||
!style="background-color:# | !style="width:5%" |MWS | ||
!style="background-color:#ff9966;width: | !style="width:5%" |Bay | ||
!style="background-color:#ffcc99;width: | !style="width:5%" |HH | ||
!style="background-color:# | !style="width:5%" |NRW | ||
!style="background-color:#ffff00;width: 20%; text-align:center;"|'''Hochdeutsch''' | |||
!style="background-color:#ff9966;width: 20%; text-align:center;"|'''ahd.''' | |||
!style="background-color:#ffcc99;width: 20%; text-align:center;"|'''mhd.''' | |||
!style="background-color:#ccffff;width: 20%; text-align:center;"|'''Niederländisch''' | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaf Schaf] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scāf | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schāf | |||
|style="background-color:#ccffff"|schaap | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schaffen schaffen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|scheppen | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schälen schälen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|schillen | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scharf scharf] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scarpf | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schar(p)f | |||
|style="background-color:#ccffff"|scherp | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schatten Schatten] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scato | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schate | |||
|style="background-color:#ccffff"|schaduw | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaufel Schaufel] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scūvala | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schūvel | |||
|style="background-color:#ccffff"|schop | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaukel Schaukel] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|schommel | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99|schūm, schoum | | | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schaum Schaum] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scūm | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schūm, schoum | |||
|style="background-color:#ccffff"|schuim | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99|schīnen | |X | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scheinen scheinen] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skīnan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schīnen | |||
|style="background-color:#ccffff"|schijnen | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schenken schenken] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|skenken | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schenken | |||
|style="background-color:#ccffff"|schenken | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99|schœr(e) | |X | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schere Schere] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scāri | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schœr(e) | |||
|style="background-color:#ccffff"|schaar | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99| | | | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/scheuern scheuern] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|schuren | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Scheune Scheune] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scurgina | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schiun(e) | |||
|style="background-color:#ccffff"|schuur | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
| | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schieben schieben] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|skioban | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schieben | |||
|style="background-color:#ccffff"|schuiven | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schief schief] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schief | |||
|style="background-color:#ccffff"|scheef | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schiff Schiff] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|skif, skef | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schif, schef | |||
|style="background-color:#ccffff"|schip | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schimpfen schimpfen] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|skimpfen | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schimpfen | |||
|style="background-color:#ccffff"|schelden | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schlüssel Schlüssel] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|sluʒʒil | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|slüʒʒel | |||
|style="background-color:#ccffff"| | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schreck Schreck] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|schrik | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreiben schreiben] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scrīban | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schrīben | |||
|style="background-color:#ccffff"|schrijven | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schreien schreien] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scrīan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schrī(e)n | |||
|style="background-color:#ccffff"|schreeuwen | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schrift Schrift] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|schrift | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99| | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schuh Schuh] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|scuo(h) | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schuo(ch) | |||
|style="background-color:#ccffff"|schoen | |||
|- | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Schule Schule] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|scuola | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schuol(e) | |||
|style="background-color:#ccffff"|school | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | | | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/schütteln schütteln] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|irscutilōn | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|schütelen | |||
|style="background-color:#ccffff"|schudden | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
'''2. Wörter mit ''sch'' im Wortinneren bzw. am Wortende''' (im Althochdeutschen mit ''sc'' bzw. ''sk'') werden im Niederländischen heute häufig nur mit ''s'' geschrieben. | '''2. Wörter mit ''sch'' im Wortinneren bzw. am Wortende''' (im Althochdeutschen mit ''sc'' bzw. ''sk'') werden im Niederländischen heute häufig nur mit ''s'' geschrieben. | ||
Zeile 805: | Zeile 1.356: | ||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 60%; margin: auto;" | ||
|+Wörter mit ''sch'' im Wortinneren und am Wortende | |+Wörter mit ''sch'' im Wortinneren und am Wortende | ||
!style="background-color:# | !style="width:5%" |MWS | ||
!style="width:5%" |Bay | |||
!style="width:5%" |HH | |||
!style="width:5%" |NRW | |||
!style="background-color:#ffff00;width: 22%; text-align:center;"|'''Wort''' | |||
!style="background-color:#ff9966;width: 22%; text-align:center;"|'''ahd.''' | !style="background-color:#ff9966;width: 22%; text-align:center;"|'''ahd.''' | ||
!style="background-color:#ffcc99;width: 22%; text-align:center;"|'''mhd.''' | !style="background-color:#ffcc99;width: 22%; text-align:center;"|'''mhd.''' | ||
!style="background-color:#ccffff;width: 22%; text-align:center;"|'''Niederländisch''' | !style="background-color:#ccffff;width: 22%; text-align:center;"|'''Niederländisch''' | ||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99|tiutsch | |X | ||
|style="background-color:#ffff00| | | | ||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/deutsch deutsch] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|thiutisk | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|tiutsch | |||
|style="background-color:#ccffff"|Duits | |||
|- | |||
|X | |||
| | |||
| | |||
|X | |||
|style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Fisch Fisch] | |||
|style="background-color:#ff9966;"|fisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|visch | |||
|style="background-color:#ccffff"|vis | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Flasche Flasche] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|flasca | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vlasche | |||
|style="background-color:#ccffff"|fles | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Fleisch Fleisch] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|fleisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vleisch | |||
|style="background-color:#ccffff"|vlees | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/frisch frisch] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|frisc | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|vrisch | |||
|style="background-color:#ccffff"|vers | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Geräusch Geräusch] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|geriusche | |||
|style="background-color:#ccffff"|geruis | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Mensch Mensch] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|mennisco | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|mensche | |||
|style="background-color:#ccffff"|mens | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Moschee Moschee] | ||
|style="background-color:#ff9966;"| | |||
|style="background-color:#ffcc99;"| | |||
|style="background-color:#ccffff"|moskee | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | | | ||
|style="background-color:#ffcc99 | | | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/naschen naschen] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|nascōn | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|naschen | |||
|style="background-color:#ccffff"|nasjen | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
|X | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/Tasche Tasche] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|tasca | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|tasche | |||
|style="background-color:#ccffff"|tas | |||
|- | |- | ||
|style="background-color:# | |X | ||
|style="background-color:#ff9966| | |X | ||
|style="background-color:#ffcc99 | |X | ||
| | |||
|style="background-color:#ccffff| | |style="background-color:#ffff00;"|[https://www.dwds.de/wb/waschen waschen] | ||
|style="background-color:#ff9966;"|wascan | |||
|style="background-color:#ffcc99;"|waschen | |||
|style="background-color:#ccffff"|wassen | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
<br/> | <br/> | ||
'''3. Wörter im Althochdeutschen mit ''sl, sm'' und ''sn'' am Wortanfang''' werden im Niederländischen wie im Althochdeutschen geschrieben. Hier hat sich die althochdeutsche und mittelhochdeutsche Lautung und Schreibung erhalten. Die spätere Vereinheitlichung im Deutschen zur Sch-Schreibung am Wortanfang wurde im Niederländischen nicht mitgemacht. Dies entspricht der niederdeutschen Die Lautung [s]+[t] und [s]+[p]. | '''3. Wörter im Althochdeutschen mit ''sl, sm'' und ''sn'' am Wortanfang''' werden im Niederländischen wie im Althochdeutschen geschrieben. Hier hat sich die althochdeutsche und mittelhochdeutsche Lautung und Schreibung erhalten. Die spätere Vereinheitlichung im Deutschen zur Sch-Schreibung am Wortanfang wurde im Niederländischen nicht mitgemacht. Dies entspricht der niederdeutschen Die Lautung [s]+[t] und [s]+[p]. | ||
Zeile 1.298: | Zeile 1.887: | ||
==Quellen/Belege== | ==Quellen/Belege== | ||
<div style="color:red;"> Kapitel fehlt noch</div> | <div style="color:red;"> Kapitel fehlt noch</div> | ||
In den folgenden Wörterlisten sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen von Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen aufgeführt. Zunächst wurden diese Wortschätze nach Wörtern mit ''sch'' analysiert. | |||
Als Beleg für die Herkunft wurden die Wörter im [https://www.dwds.de/ Digitalen Wörterbuch der deutschen Sprache (DWDS)] nachgeschlagen und verlinkt. Die Übersetzungen wurden im Online-Wörterbuch [https://de.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Deutsch Wiktionary] gesucht. Wörter, die dort nicht aufgeführt sind wurden in Fremdwörterbüchern (Dänisch, Englisch, Niederländisch, Norwegisch und Schwedisch) des [https://de.langenscheidt.com/ Langenscheidt-Verlages] nachgeschlagen. | |||
[[#top | Seitenanfang]] | [[#top | Seitenanfang]] |
Version vom 8. März 2023, 01:43 Uhr
Zurück zur Themenseite: Wörter, die mit sch geschrieben werden |
Herkunft der Wörter mit sch
Wir können uns die Entwicklung der Buchstabenfolge sch nur indirekt aus wenigen althochdeutschen Quellen erschließen.
Belegt ist, dass viele Wörter, die später mit sch geschrieben wurden, im althochdeutschen mit sc bzw. sk verschriftet wurden. Die Folge sk wurde als [s][k] gesprochen, so wie in heute in den Fremdwörtern Skonto oder Skala. Die Folge sc wurde vermutlich mit stimmlosen [s] und einem Rachenlaut [x] wie in Bach. Nach hellen Vokalen wurde [ç] gesprochen, wie in Teich.
Beide Laute wurden bereits in althochdeutscher Zeit (850 bis 1050 n. Ch.) mit der Buchstabenfolge ch verschriftet. Daraus ergab sich dann die Buchstabenfolge s+ch für die Laute [s]+[x] bzw. [s]+ [ç].
Sprachlich wurden diese Laute zunehmend weicher und als ein Laut gesprochen. Daraus ergab sich der Laut [ʃ] für die Buchstabenfolge s+ch.
Anders verlief die Entwicklung der Lautfolgen [s] (stimmlos) in Kombination mit den Konsonanten [l], [m], [n] und [v] (gesprochen wie in Waage). Diese Schreibungen (sl, sm, sn, sw) blieben bis in die neuhochdeutsche Zeit (1050 bis 1450 n. Ch.) erhalten. Sie wurden erst in späterer Zeit an die Schreibung mit „sch“ angepasst.
Wörter, die nach dem 15. Jahrhundert in die deutsche Hochsprache übernommen wurden, passten sich an die bis dahin entwickelte Aussprache [ʃ] und Schreibung sch an.
Interessant sind die Vergleiche mit anderen Sprachen. Wörter germanischen Ursprungs wurden in den nordgermanischen Sprachen wie im Althochdeutschen mit sk verschriftet und dort wie [s]+[k] gesprochen. In niederdeutschen Dialekten und in der niederländischen Sprache setzte sich die reduzierte Aussprache [s] durch. Im englischen hingegen wurde [ʃ] gesprochen und sh (h als Verkürzung von ch) geschrieben.
Beispiele:
deutsch | dänisch, norwegisch, schwedisch | niederländisch | englisch |
Fisch | fisk | vis | fish |
frisch | frisk | vers | fresh |
waschen | vaske, vaska | wassen | wash |
Die Laut- /Buchstabenfolgen sl, sm, sn und sw änderten sich in den nordischen Sprachen hingegen nicht.
Auch in niederdeutschen Dialekten blieben die Lautfolgen [s]+[l]/[m]/[n]/[v] lange erhalten. Bis heute blieben die Folgen [s]+[p] sowie [s]+[t] in Norddeutschland erhalten. Sie machten die Schreibentwicklung zum [ʃ] nicht mit, Beispiel Stein: norddeutsch: [staɪn], hochdeutsch [ʃtaɪn].
Im süddeutschen Raum hingegen setzte sich in vielen Wörtern die Aussprache mit [ʃ] an Stelle von [s] durch. Beispiel Wurst: süddeutsch [vuaʃt], hochdeutsch [vurst].
Wörterlisten
Althochdeutsche Wörter mit sc und sk
In den folgenden Wörterlisten sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen von Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen aufgeführt. Zunächst wurden diese Wortschätze nach Wörtern mit sch analysiert. Damit Schüler*innen und Lehrer*innen die Wörter aus dem Grundwortschatzes ihres Bundeslandes leichter finden können wurden in den folgenden Tabellen Spalten mit der Markierung der einzelnen Wortschätze vorangestellt. So können die Tabellen leichter nach den verschiedenen Wortschätzen sortiert werden.
Althochdeutsche Wörter mit s+c bzw. s+k veränderten sich um die Jahrtausendwende in s+ch. Vermutlich änderte sich die Aussprache hin zum Sch-Laut erst nach dem 13./14. Jahrhundert.
MWS | Bay | HH | NRW | ahd. | mhd. | Hochdeutsch |
---|---|---|---|---|---|---|
X | X | busc | busch | Busch | ||
X | X | X | thiutisk | tiutsch | deutsch | |
X | X | fisc | visch | Fisch | ||
X | X | X | flasca | vlasche | Flasche | |
X | fleisc | vleisch | Fleisch | |||
X | X | X | frisc | vrisch | frisch | |
X | X | X | gascehan | geschehen | geschehen | |
X | mennisco | mensche | Mensch | |||
X | misken | mischen | mischen | |||
X | nascōn | naschen | naschen | |||
X | reski, rasco | rasch | rasch | |||
X | X | X | scāf | schāf | Schaf | |
X | X | scal | schall | Schall | ||
X | X | scaltan | schalten | schalten | ||
X | X | X | scarpf | schar(p)f | scharf | |
X | X | scato | schate | Schatten | ||
X | X | X | X | scouwōn | schouwen | schauen |
X | scūvala | schūvel | Schaufel | |||
X | scūm | schūm, schoum | Schaum | |||
X | X | X | skīnan | schīnen | scheinen | |
X | X | skenken | schenken | schenken | ||
X | X | X | scāri | schœr(e) | Schere | |
X | scurgina | schiun(e) | Scheune | |||
X | X | X | skioban | schieben | schieben | |
X | X | X | skif, skef | schif, schef | Schiff | |
X | X | X | X | skimpfen | schimpfen | schimpfen |
X | skirm | schirm, scherm | Schirm | |||
X | X | X | scōno | schōne | schon | |
X | X | X | X | scōni | schœn(e) | schön |
X | X | X | X | scrīban | schrīben | schreiben |
X | X | X | X | scrīan | schrī(e)n | schreien |
X | X | X | scuo(h) | schuo(ch) | Schuh | |
X | X | X | X | scuola | schuol(e) | Schule |
X | X | irscutilōn | schütelen | schütteln | ||
X | X | X | X | tasca | tasche | Tasche |
X | X | tisc | tisch | Tisch | ||
X | X | X | wascan | waschen | waschen | |
X | wisc | wisch | wischen | |||
X | X | wunsc | wunsch | Wunsch | ||
X | wunsc | wunsch | wünschen |
Deutsche Wörter mit sch in nordischen Sprachen
Wie die deutsche Sprache, so gehören auch die nordischen Sprachen (dänisch, norwegisch, schwedisch) zu den germanischen Sprachen. Wörter mit der Buchstabenfolge sch sucht man in diesen Sprachen jedoch vergebens.
Während sich im hochdeutschen Sprachraum aus der Lautfolge [s]+[x] bzw. [s]+[k] der Laut [ʃ] und die Buchstabenfolge sch entwickelte, blieb in den nordgermanischen Sprachen die Lautfolge [s]+[k] erhalten. Ebenso blieben auch andere Konsonantenverbindungen mit [s] am Wortanfang ([s]+[l], [s]+[m], [s]+[n] und [s]+[v]) erhalten, die sich im hochdeutschen Sprachraum zum [ʃ] / sch entwickelten. Dies zeigt sich auch in den Ländernamen/Landessprachen von dänisch = dansk, norwegisch = norsk, Schweden/schwedisch = Sverige/svenska.
Hier einige Beispielwörter aus dem Modellwortschatz, die im althochdeutschen mit sk geschrieben bzw. gesprochen wurden. Bei diesen Wörtern ist in den nordgermanischen Sprachen häufig die Schreibung mit sk erhalten geblieben.
MWS | Bay | HH | NRW | Hochdeutsch | ahd. | Dänisch | Schwedisch | Norwegisch |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
X | X | Busch | busc | busk | buske | busk | ||
X | X | X | deutsch | thiutisk | tysk | tysk | tysk | |
X | X | falsch | (felsken) | falsk | falsk | falsk | ||
X | X | Fisch | fisc | fisk | fisk | fisk | ||
X | X | X | Flasche | flasca | flaske | flaska | flaske | |
X | X | X | frisch | frisc | frisk | frisk | frisk | |
X | Mensch | mennisco | menneske | människa | menneske | |||
X | naschen | nascōn | slikke | äta | naske | |||
X | rasch | reski, rasco | rask | rask | rask | |||
X | X | X | X | schaffen | skephen | skabe | skapa | skape |
X | schälen | skelen | skrælle | skal | skrelle | |||
X | X | X | scharf | scarpf | skarp | skarp | skarpf | |
X | X | X | X | schauen | scouwōn | skue | se | se |
X | Schaufel | scūvala | skovl | skyffel | skovl | |||
X | Schaum | scūm | skum | skum | skum | |||
X | X | X | scheinen | skīnan | skinne | skina | skinne | |
X | X | schenken | skenken | skænke | skänka | skjenke | ||
X | X | X | schieben | skioban | skubbe | skjuta | skyve | |
X | X | X | schief | skief | skæv | skev | skjev | |
X | X | X | Schiff | skif, skef | skib | skepp | skip | |
X | X | X | X | schimpfen | skimpfen | skælde ud | skälla | skjelle |
X | Schirm | skirm | skærm | skärm | skjerm | |||
X | X | X | X | schneiden | snīdan | skære | skära | skjære |
X | X | X | X | schön | scōni | skøn | skön | vakker |
X | Schrank | scranc | skab | skåp | skap | |||
X | X | X | Schreck | scricken | skræk | skräck | skrekk | |
X | X | X | X | schreiben | scrīban | skrive | skriva | skrive |
X | X | X | X | schreien | scrīan | skrige | skrika | skrike |
X | Schrift | scrift | skrift | skrift | skrift | |||
X | X | X | Schuh | scuo(h) | sko | sko | sko | |
X | X | X | X | Schule | scuola | skole | skola | skole |
X | X | X | X | Tasche | tasca | taske | väska | veske |
X | X | X | waschen | wascan | vaske | vaska | vaske | |
X | wünschen | wunsc | ønske | önska | ønske |
In der folgenden Liste sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen aus Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen mit sch aufgeführt. Diese Wörter sind erst später in den deutschen und nordischen Sprachraum gekommen sind. Diese wurden dort an die bestehende Schreibkonvention (sk) angepasst.
Deutsch | Dänisch | Schwedisch | Norwegisch |
---|---|---|---|
katholisch | katolsk | katolsk | katolsk |
Maschine | maskine | maskin | maskin |
Moschee | moske | moské | moské |
rutschen | glide | glida | skli |
scheuern | skrubbe | skura | skure |
Alte Wörter, die im hochdeutschen mit schl, schm, schn und schw anfangen. Bei diesen Wörtern ist in den nordischen Sprachen sl, sm und sn erhalten. Die im hochdeutschen entwickelte Schreibung mit schw wird in den nordischen Sprachen zu sv. Dies zeigt sich auch im Ländernamen von Schweden/schwedisch = Sverige/svenska.
MWS | Bay | HH | NRW | Hochdeutsch | ahd. | mhd. | Dänisch | Schwedisch | Norwegisch |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
X | X | X | schlagen | slahan | slahen | slå | slå | slå | |
X | schlank | slanc | slank | slank | slank | ||||
X | schlau | (nd. slū) | snu | slug | lur | ||||
X | schleichen | slīXan | slīchen | snige | smyga | snik | |||
X | Schleier | sleiger, sloiger | slør | slöja | slør | ||||
X | schleppen | (nd. slēpen) | slæbe | släpa | slepe | ||||
X | schleudern | (nd. slūder) | slynge | slunga | slenge | ||||
X | X | X | schließen | sliozan | sliezen | slutte | sluta | slutte | |
X | X | schlimm | slimb | slim(p) | slem | svår | slem | ||
X | X | X | Schloss | slōz, sloz | slōz | slot | slott | slott | |
X | schlucken | sluken | synke | sluka | svelge | ||||
X | X | schmecken | smecken | smecken | smager | smaka | smaker | ||
X | schmeißen | smīzan | smīzen | smide | kasta | kaste | |||
X | schmieren | smirwen | smern | smøre | smörja | smør | |||
X | X | X | Schmutz | snavs | smuts | smuss | |||
X | schnappen | snaben | snappen | snappe | snappa | snappe | |||
X | X | X | X | Schnee | snēo | snē | sne | snö | snø |
X | X | X | X | schnell | snel | snel | hurtig | snapp | snar |
X | schnupfen | snupfen | sniffer | sniffar | snuser | ||||
X | Schnur | snuor, snōr | snuor | snor | snöre | snor | |||
X | schwach | swach | svag | svag | svak | ||||
X | Schwamm | swam | swam | svamp | svamp | svamp | |||
X | X | X | X | schwarz | swarz | swarz | sort | svart | svart |
X | Schwein | swin | swīn | svin | svin | svinge | |||
X | X | schwer | swāri | swāre, swœre | svær | svår | svær | ||
X | X | X | X | schwimmen | swimman | swimmen | svømme | simma | svømme |
X | X | schwitzen | swizzen | switzen | svede | svettas | svette |
Deutsche Wörter mit sch im Niederländischen
Die niederländische Sprache hat wie die deutsche Sprache ihre Wurzeln im Germanischen. Sie ist eng verwandt mit den niederdeutschen Dialekten.
Wörter, die im althochdeutschen mit sk bzw. sc geschrieben wurden, haben im Niederländischen unterschiedliche Entwicklungen vollzogen, die in den folgenden Tabellen beschrieben werden. In diese Tabellen wurden auch Wörter aus dem Modellwortschatz aufgenommen, die erst später in die niederländische Sprache aufgenommen wurden. In den folgenden Tabellen fehlt in diesen Fällen der Eintrag in der althochdeutschen Spalte.
1. Wörter mit sch am Wortanfang (im Althochdeutschen mit sc bzw. sk) werden im Niederländischen heute häufig – wie im Deutschen – mit sch geschrieben.
MWS | Bay | HH | NRW | Hochdeutsch | ahd. | mhd. | Niederländisch |
---|---|---|---|---|---|---|---|
X | X | X | Schaf | scāf | schāf | schaap | |
X | X | X | X | schaffen | scheppen | ||
X | schälen | schillen | |||||
X | X | X | scharf | scarpf | schar(p)f | scherp | |
X | X | Schatten | scato | schate | schaduw | ||
X | Schaufel | scūvala | schūvel | schop | |||
X | Schaukel | schommel | |||||
X | Schaum | scūm | schūm, schoum | schuim | |||
X | X | X | scheinen | skīnan | schīnen | schijnen | |
X | X | schenken | skenken | schenken | schenken | ||
X | X | X | Schere | scāri | schœr(e) | schaar | |
X | scheuern | schuren | |||||
X | Scheune | scurgina | schiun(e) | schuur | |||
X | X | X | schieben | skioban | schieben | schuiven | |
X | X | X | schief | schief | scheef | ||
X | X | X | Schiff | skif, skef | schif, schef | schip | |
X | X | X | X | schimpfen | skimpfen | schimpfen | schelden |
X | Schlüssel | sluʒʒil | slüʒʒel | ||||
X | X | X | Schreck | schrik | |||
X | X | X | X | schreiben | scrīban | schrīben | schrijven |
X | X | X | X | schreien | scrīan | schrī(e)n | schreeuwen |
X | Schrift | schrift | |||||
X | X | X | Schuh | scuo(h) | schuo(ch) | schoen | |
X | X | X | X | Schule | scuola | schuol(e) | school |
X | X | schütteln | irscutilōn | schütelen | schudden |
2. Wörter mit sch im Wortinneren bzw. am Wortende (im Althochdeutschen mit sc bzw. sk) werden im Niederländischen heute häufig nur mit s geschrieben.
MWS | Bay | HH | NRW | Wort | ahd. | mhd. | Niederländisch |
---|---|---|---|---|---|---|---|
X | X | X | deutsch | thiutisk | tiutsch | Duits | |
X | X | Fisch | fisc | visch | vis | ||
X | X | X | Flasche | flasca | vlasche | fles | |
X | Fleisch | fleisc | vleisch | vlees | |||
X | X | X | frisch | frisc | vrisch | vers | |
X | Geräusch | geriusche | geruis | ||||
X | Mensch | mennisco | mensche | mens | |||
X | Moschee | moskee | |||||
X | naschen | nascōn | naschen | nasjen | |||
X | X | X | X | Tasche | tasca | tasche | tas |
X | X | X | waschen | wascan | waschen | wassen |
3. Wörter im Althochdeutschen mit sl, sm und sn am Wortanfang werden im Niederländischen wie im Althochdeutschen geschrieben. Hier hat sich die althochdeutsche und mittelhochdeutsche Lautung und Schreibung erhalten. Die spätere Vereinheitlichung im Deutschen zur Sch-Schreibung am Wortanfang wurde im Niederländischen nicht mitgemacht. Dies entspricht der niederdeutschen Die Lautung [s]+[t] und [s]+[p].
Nr. | ahd. | mhd. | Wort | Niederländisch |
---|---|---|---|---|
150 | slāfan | slāfen | schlafen | slapen |
151 | slahan | slahen | schlagen | slaan |
292 | slanc | schlank | slank | |
152 | schlau | slim | ||
237 | schlecht | slecht | ||
247 | slīhhan | slīchen | schleichen | sluipen |
333 | sleiger, sloiger | Schleier | sluier | |
477 | schleppen | slepen | ||
211 | schleudern | slingeren | ||
435 | sliozan | sliezen | schließen | sluiten |
514 | slōz, sloz | slōz | Schloss | slot |
541 | sluken | schlucken | slikken | |
422 | smīzan | smīzen | schmeißen | smijten |
440 | smirwen | smern | schmieren | smeren |
699 | snēo | snē | Schnee | sneeuw |
153 | snīdan | snīden | schneiden | snijden |
470 | snel | snel | schnell | snel |
398 | snuor, snōr | snuor | Schnur | snoer |
4. Wörter im Althochdeutschen mit sw am Wortanfang werden im Niederländischen häufig mit zw geschrieben.
Nr. | ahd. | mhd. | Wort | Niederländisch |
---|---|---|---|---|
258 | swach | schwach | zwak | |
317 | swarz | swarz | schwarz | zwart |
399 | swāri | swāre, swœre | schwer | zwaar |
209 | swester, soster | swester | Schwester | zuster |
493 | swimman | swimmen | schwimmen | zwemmen |
Deutsche Wörter mit sch im Englischen
1. Aus sc (althochdeutsch, altenglisch) wird sh: Einige Wörter germanischen Ursprungs, die im Althochdeutschen mit sc bzw. sk geschrieben wurden, haben auch Eingang in die altenglische Sprache (450 bis 1150) gefunden. Im Englischen hat sich die Aussprache von [s]+[k] – wie im Deutschen – in mittelenglischer Zeit (1150 bis 1500) hin zum [ʃ] gewandelt. Aus der altenglischen Schreibung sc wurde in dieser Zeit sh. Einige Beispielwörter aus dem Modellwortschatz:
MWS | Bay | HH | NRW | Deutsch | Althochdeutsch | Altenglisch | Englisch |
---|---|---|---|---|---|---|---|
X | X | Busch | busc | bush | |||
X | X | Fisch | fisc | fisc | fish | ||
X | X | X | frisch | frisc | fersc | fresh | |
X | X | X | Schaf | scāf | scēap | sheep | |
X | Schäfer | shepherd | |||||
X | X | X | scharf | scarpf | sc(e)arp | sharp | |
X | X | Schatten | scato | sceadu | shade | ||
X | Schaufel | scūvala | scofl | shovel | |||
X | X | X | scheinen | skīnan | scīnan | shine | |
X | X | X | Schiff | skif, skef | scip | ship | |
X | X | X | X | schreien | scrīan | scrǣman | shout |
X | X | X | Schuh | scuo(h) | scō(h) | shoe | |
X | X | schütteln | irscutilōn | shake | |||
X | X | X | waschen | wascan | wæscan | wash | |
X | wünschen | wunsc | wūsc | wish |
2. Weitere Wörter mit sh im Englischen: Die Schreibung mit „sh“ für den Laut [ʃ] wurden in mittelenglischer Zeit auch auf andere Wörter lateinischen und französischen Ursprungs übertragen. Hier einige Beispielwörter aus dem Modellwortschatz:
Deutsch | Englisch |
---|---|
bürsten | brush |
Apotheke | chemist’s shop |
Angel | fishing rod |
Strafe | punishment |
stoßen | push |
schieben | push |
sollen | shall |
teilen | share |
Hai | shark |
leuchten | shine |
Hemd | shirt |
Laden | shop |
kurz | short |
zeigen | show |
3. Wörter mit sch: In einigen wenigen Wörter wird im Englischen „sch“ geschrieben, meist als [s]+[k] gesprochen, z. B.
- gesprochen [s]+[k]: school - Schule, scholar – Schüler , scheme – Plan, Schema, schema – Schema, scheming – Intrigenspiel
- gesprochen [ʃ]: schedule – Programm, (Zeit)Plan und die aus dem Deutschen übernommenen Wörter engl. schnaps – dt. Schnaps und engl. schnitzel – dt. Schnitzel
4. Fremdwörter mit sh: Wörter, die in neuerer Zeit im Deutschen aus dem Englischen übernommen wurden, werden auch im Deutschen mit sh geschrieben. Beispielwörter aus dem Wortschatz der Grundwörter der deutschen Gegenwartssprache:
Deutsch | Englisch |
---|---|
Finish | finish |
Shag | shag |
Shake | shake |
Shampoo | shampoo |
Shanty | shanty |
Sheriff | sheriff |
Sherry | sherry |
Shirt | shirt |
Shop | shop |
Shorts | shorts |
Show | show |
Show | show |
T-Shirt | T-shirt |
Quellen/Belege
In den folgenden Wörterlisten sind Beispielwörter aus dem Modellwortschatz und den Grundwortschätzen von Bayern, Hamburg und Nordrhein-Westfalen aufgeführt. Zunächst wurden diese Wortschätze nach Wörtern mit sch analysiert.
Als Beleg für die Herkunft wurden die Wörter im Digitalen Wörterbuch der deutschen Sprache (DWDS) nachgeschlagen und verlinkt. Die Übersetzungen wurden im Online-Wörterbuch Wiktionary gesucht. Wörter, die dort nicht aufgeführt sind wurden in Fremdwörterbüchern (Dänisch, Englisch, Niederländisch, Norwegisch und Schwedisch) des Langenscheidt-Verlages nachgeschlagen.
Zurück zur Themenseite: Wörter, die mit sch geschrieben werden |